Tarnów - tablica poświęcona generałom Wojska Polskiego związanych z Ziemią Tarnowską.
- Szczegóły
- Utworzono: niedziela, 15, czerwiec 2014 10:40
- Poprawiono: niedziela, 15, czerwiec 2014 10:40
- Opublikowano: niedziela, 15, czerwiec 2014 10:40
- Odsłony: 4210
Tarnów - tablica poświęcona generałom Wojska Polskiego związanych z Ziemią Tarnowską.
Położenie: Na bocznej ścianie budynku przy ul. Wałowej 10 (Pl. Ofiar Katynia, u zbiegu ulic Kopernika i Piłsudskiego)
Rok: 2007
Na tablicy z zarysem terytorium Polski przed rokiem 1939 umieszczono 15 nazwisk wraz z latami, w których żyli generałowie Wojska Polskiego, urodzeni w XIX wieku na Ziemi Tarnowskiej. Większość z nich wywodziła się z armii austro-węgierskiej. Swoje doświadczenie spożytkowali dla wywalczenia niepodległości Polski. Wszyscy brali udział w I wojnie światowej, a następnie w 1918 wstąpili do Wojska Polskiego. Brali udział w obronie państwa w wojnie z bolszewikami w latach 1919-20. W okresie międzywojennym mieli duży wpływ na kształtowanie świadomości obywateli przez wygłaszanie pogadanek, branie udziału w uroczystej oprawie świąt państwowych i kościelnych oraz rocznic powstań narodowych. Publikowali prace o tematyce wojskowej, historycznej, pisali wspomnienia dotyczące walki o wyzwolenie Polski. Kilku z nich pozostawało w czynnej służbie. Otrzymali wysokie odznaczenia wojskowe i państwowe.
Napis: GENERAŁOWIE WOJSKA POLSKIEGO/ SYNOWIE ZIEMI TARNOWSKIEJ/ WALCZĄCY O WOLNOŚĆ POLSKI/ W WOJNACH ŚWIATOWYCH/ WOJNIE POLSKO - BOLSZEWICKIEJ/ W WALKACH O KSZTAŁT GRANIC/ RZECZPOSPOLITEJ/ GEN. DYW. JULIUSZ ALBINOWSKI 1856 - 1929/ GEN. DYW. EUGENIUSZ DĄBROWIECKI 1861 - 1942/ GEN. DYW. MARIAN W. KUKIEL 1885 - 1973/ GEN. DYW.FRANCISZEK K. LATINIK 1864 - 1949/ GEN. DYW. AURELI SERDA - TEODORSKI 1860 - 1943/ GEN. DYW. JÓZEF KORDIAN - ZAMORSKI 1890 - 1983/ GEN. DYW. ROMAN ŻABA 1864- 1965/ GEN. BRYG. TADEUSZ A. KLIMECKI 1895 - 1943/ GEN. BRYG. SZYMON KURZ 1868 - 1940/ GEN. BRYG. GUSTAW D. ŁOWCZOWSKI 1897 - 1984/ GEN. BRYG. BRONISŁAW RAKOWSKI 1895 - 1950/ GEN. BRYG. BOLESŁAW STACHOŃ 1897 - 1941/ GEN. BRYG. CZESŁAW SZYMICZEK 1861 - 1942/ GEN. BRYG. KAZIMIERZ TUMIDAJSKI 1897 - 1947/ GEN. BRYG. FERDYNAND ZARZYCKI 1888 - 1959/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI/ ŚWIATOWY ZWIĄZEK ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ/ MIESZKAŃCY ZIEMI TARNOWSKIEJ/ TARNÓW 2007
Aktywny udział brali w walce obronnej Polski w 1939 generałowie dywizji: Marian Kukiel, Józef Kordian Zamorski; generałowie brygady : Tadeusz Klimecki, Gustaw Dobek Łowczowski, Bronisław Rakowski, Bolesław Stachoń, Kazimierz Tumidajski.
Gen. dywizji Juliusz Albinowski (5 III 1856 - 2 XI 1929). Urodził się w Tarnowie. w 1904 mianowany generałem majorem austro - węgierskiej armii. Brał udział w I wś w szeregach armii austriackiej, na froncie rosyjskim i włoskim. W 1921 r. otrzymał awans na generała dywizji WP, od 1923 r. w stanie spoczynku. Zmarł we Lwowie i tam jest pochowany.
Gen. dywizji Eugeniusz Dąbrowiecki (19 XI 1861 - 15 VI 1941), urodził się w Dąbrowie Tarnowskiej, kształcił się w Tarnowie i Lwowie. W 1883 r. rozpoczął służbę w 57 Galicyjskim Regimencie Piechoty w Tarnowie. W 1893 r. przeniesiony został do Żandarmerii, w której dowodził różnymi oddziałami w Stryju, Rzeszowie, Krakowie i Klagenfurcie. W 1918 r. w Radomsku objął dowództwo nad organizującymi się polskimi oddziałami wojskowymi. 27 listopada tego roku został oficjalnie przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany dowódcą straży bezpieczeństwa w obrębie Okręgu Generalnego Krakowskiego. W V 1919 przeniesiony został do Warszawy na stanowisko kierownika Organizacji Żandarmerii. Z czynnej służby wycofał się w 1921 r. Zmarł w Krakowie.
Gen. dywizji Marian Kukiel (15 V 1885 - 15 VIII 1973). Urodził się w Dąbrowie Tarnowskiej, kształcił się w Tarnowie i Lwowie. Ściśle związany z niepodległościowym podziemiem. W latach I wojny światowej żołnierz I Brygady Legionów Polskich i Polskiej Siły Zbrojnej, podczas wojny polsko - bolszewickiej dowodził 51 Pułkiem Strzelców Kresowych, następnie XXIV Brygadą Piechoty. Autor wielu prac z dziedziny wojskowości, od 1930 wykładowca historii wojskowości na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządu. Na własną prośbę został przeniesiony w stan spoczynku w 1930 r. W momencie wybuchu II wojny światowej został komendantem m. Tarnowa, a następnie Dębicy. Brał udział w obronie Lwowa. Przez Rumunię dotarł do Wielkiej Brytanii, w 1942 r. powołany na Ministra Obrony Narodowej. Pozostał na emigracji gdzie prowadził badania historyczne. Zmarł w Londynie.
Gen. dywizji Franciszek Ksawery Latinik (17 VII 1864 - 29 VIII 1949). Urodził się w Tarnowie. W 1882 r. ukończył szkołę kadetów w Łobzowie i rozpoczął służbę w wojsku austro - węgierskim. Mianowany majorem w 1909 r. Po awansie objął komendę szkoły kadetów w Łobzowie. Był również wykładowcą taktyki w Oficerskiej Szkole Piechoty. W 1913 r. został zastępcą dowódcy 1 pułku piechoty w Opawie. Po wybuchu I wojny światowej objął dowództwo 2. pułku marszowego. W VIII 1914 r. uczestniczył w ofensywie na Lublin. 17 IX 1914 r. otrzymał dowództwo 100. pp, biorąc udział w walkach nad Nidą. W 1915 r. został pułkownikiem. Wraz ze swym pułkiem uczestniczył w bitwie pod Gorlicami, walcząc o zdobycie góry Pustki dominującej nad Łużną. Wkrótce został dowódcą 23. Brygady Piechoty walcząc na froncie rosyjskim i włoskim, gdzie został ciężko ranny. Był organizatorem obrony Śląska Cieszyńskiego przed Czechami odnosząc zwycięstwo w bitwie pod Skoczowem, dowodził również Frontem Cieszyńskim i Frontem Śląskim. W czasie wojny polsko - bolszewickiej, podczas bitwy warszawskiej był gubernatorem wojskowym Warszawy i dowodził 1 Armią Frontu Północnego. Po konflikcie z J. Piłsudskim został na własną prośbę przeniesiony w stan spoczynku w 1925 r. Zmarł w Krakowie.
Gen. dywizji Aureli Serda-Teodorski (25 IV 1860 - 1942), urodził się w Tarnowie, studiował prawo we Wiedniu i Krakowie. W 1884 r. został porucznikiem i służył w 3. szwadronie 1. pułku ułanów armii austro - węgierskiej stacjonującym w Krakowie. W 1905 r. został oficerem sztabowym i prowadził zajęcia z taktyki i jazdy w Szkole Wojskowej we Wiedniu. W czasie I wś dowodząc 12. pułkiem dragonów wchodzących w skład 9 Dywizji Kawalerii walczył na froncie rosyjskim. Za swe zasługi bojowe otrzymał w 1916 r. szlachectwo i przydomek Teodorski. Od lipca 1918 r. walczył na froncie włoskim. W 1919 r. zostaje dowódcą rezerw Armii Wschód walczącej o Lwów. Wysłany do Francji z misją sprowadzenia armii Hellera do Polski, w której zostaje zastępcą dowódcy 3. Dywizji Strzelców Polskich. W V 1921 r. awansowany na generała dywizji i przeniesiony do rezerwy. W 1922 r. został komendantem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, gdzie pracował do 1925 r. W 1936 r. wyemigrował do Jugosławii i osiadł w Rijece. Prawdopodobnie zmarł w Zagrzebiu w 1942 r.
Gen. dywizji Józef Kordian Zamorski (1 IV 1890- 19 XII 1983). Urodził się w majątku Kołkówka koło Rzepiennika Biskupiego, ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie. Związany z ruchem niepodległościowym, w 1913 r. został komendantem szkoły oficerskiej w Krakowie. w czasie I wś służył w I Brygadzie Legionów Polskich, a następnie w 5 pp Legionów. Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austriackiej skąd zdezerterował. Następnie rozpoczął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej. Walczył w obronie Przemyśla i Lwowa przed Ukraińcami. W VIII 19120 r. był dowódcą obrony Warszawy, później szefem Biura Operacyjnego Kwatery Głównej Naczelnego Wodza, a następnie szefem sztabu wojsk Litwy Środkowej. Po przewrocie majowym został szefem Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1935 r. został komendantem Głównym Policji Państwowej. W 1939 r. internowany w Rumunii, skąd uciekł. do Palestyny. W 1942 r. dowódca Oddziałów Wojska Polskiego na Bliskim Wschodzie. Po wojnie osiadł w Londynie, został w 1966 r. awansowany na stopień generała dywizji. Na emigracji pracował jako konserwator dzieł sztuki, zmarł w Londynie.
Gen. dywizji Roman Kościesza Żaba (9 VIII 1864 - 3 X 1945), urodził się w Zbylitowskiej Górze pod Tarnowem. Kształcił się w Tarnowie i Paryżu. Po zdaniu matury rozpoczął służbę w 5. szwadronie 11. pułku dragonów w Tarnowie, skąd został przeniesiony do szkoły kadetów na Morawach. W 1887 r. został porucznikiem. W czasie I wś wraz z 7. pułkiem ułanów walczył na froncie rosyjskim, gdzie został ranny w XI 1914 r. pod Szczucinem. Po powrocie do zdrowia walczył w rejonie Płocka i na froncie na Bukowinie. 31 XII 1916 r. został mianowany dowódcą 3. pułku ułanów. Wziął udział w wojnie polsko - bolszewickiej. W 1920 r. został szefem Polskiej Misji Zakupów. W X 1921 r. został mianowany generałem brygady. Odszedł w stan spoczynku w 1922 r. otrzymując awans na generała dywizji. W czasie okupacji mieszkał w Zbylitowskiej Górze i Tarnowie, zmarł w Krakowie.
Gen. brygady Tadeusz Klimecki (23 XI 1895 - 4 VII 1943). Urodził się w Tarnowie. W czasie I wś walczył w szeregach armii austro - węgierskiej. W 1916 r. jako podporucznik został skierowany na front włoski, gdzie został trzykrotnie ranny. W 1918 współpracował przy organizowaniu 16 pułku piechoty w Tarnowie. Z tą jednostką brał udział w wojnie 1919 - 1920. Pracownik naukowy Wyższej Szkoły Wojennej, publikował prace z zakresu taktyki ogólnej. W 1939 r. przedostał się do Francji, gdzie odpowiadał za organizację i szkolenie odtwarzających się oddziałów Armii Polskiej. W 1940 r. powołany przez gen. Władysława Sikorskiego na Szefa Sztabu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. 6 II 1941 r. został awansowany na generała brygady. 4 lipca 1943 zginął wraz z gen. W. Sikorskim w katastrofie lotniczej nad Gibraltarem.
Gen. brygady Szymon Kurz (20 V 1868 - 1940), urodził się w Pilźnie, był pochodzenia żydowskiego. Po ukończeniu szkoły średniej w Tarnowie poświęcił się służbie zawodowej w armii. W 1913 r. został kapitanem, walczył w czasie I wś, podczas której awansował na majora. Wziął udział w wojnie polsko - bolszewickiej otrzymując stopień popułkownika. Do 1928 r. pełnił służbę w Departamencie Intendentury MSW w Warszawie. W tym samym roku awansowany na generała brygady i przeniesiony w stan spoczynku. W czasie kampanii wrześniowej został aresztowany przez NKWD i uwięziony w więzieniu lwowskim "Brygidki". Przypuszczalnie zamordowany wiosną 1940 r.
Gen. brygady Gustaw Dobek Łowczowski (16 I 1897 - 11 VIII 1984). Urodził się w Wojniczu. W czasie I wś był żołnierzem 6 kompanii II batalionu 5. pp Legionów Polskich. Uczestniczył m.in w bitwie pod Łowczówkiem. Po kryzysie przysięgowym w 1917 r. został internowany na Węgrzech a później wcielony do armii i wysłany na front włoski. Od XI 1918 r. rozpoczął służbę w Wojsku Polskim w szeregach krakowskiego baonu akademickiego oraz w składzie pociągu pancernego "Smok". Wziął udział w wojnie polsko - ukraińskiej i polsko - bolszewickiej. W III 1919 r. awansował na podporucznika. W 1934 r. został majorem, a od 1935 r. był zastępcą attache wojskowego RP we Francji oraz Belgii. Jako szef Sztabu 4. Dywizji Piechoty walczył w kampanii francuskiej w 1940 r. Po klęsce Franci przedostał się do Wielkiej Brytanii. Służył m.in w II Korpusie Polskim we Włoszech jako dowódca 3. Brygady Strzelców Karpackich. Zdobył Castel Bolognese, Castel San Pietro i Bolonię. Po wojnie osiedlił się w Londynie gdzie wydał kilka książek traktujących o wojskowości. 11 XI 1964 r. został awansowany na stopień generała brygady. Zmarł w Londynie, a zgodnie z ostatnią wolą jego prochy zostały sprowadzone w 1985 r. przez syna Krzysztofa na cmentarz legionowy w Łowczówku.
Gen. brygady Bronisław Rakowski (20 VI 1895 - 28 XII 1950). Urodził się w Szczucinie, w czasie I wś walczył w szeregach Legionów Polskich, a po kryzysie przysięgowym został przymusowo wcielony do armii austriackiej. W XI 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Walczył na wojnie polsko - ukraińskiej i polsko - bolszewickiej. W 1924 r. został majorem., w 1930 r. podpułkownikiem. Był wykładowcą taktyki kawalerii w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, a w 1936 r. otrzymał stanowisko szefa Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie. W 1939 brał udział w obronie Lwowa przed Niemcami. Po 17 IX 1939 r. uczestniczył w rozmowach z Sowietami dotyczącymi kapitulacji miasta, więziony w Łubiance. Wstąpił do armii gen. Andersa. 11 XII 1941 r. został mianowany generałem brygady. po wyjściu armii gen. Andersa z ZSRR na Bliski Wschód, został wkrótce mianowany na dowódcę 2. Brygady Pancernej II Korpusu Polskiego z którą wziął udział w bitwie pod Monte Cassino. W latach 1945 - 1947 dowodził 2. Warszawską Dywizją Pancerną. Po demobilizacji wyemigrował do Argentyny i tam zmarł w Buenos Aires.
Gen. brygady pilot Bolesław Stachoń (18 V 1897 - 3/4 VII 1941). Urodził się w majątku Kądzielnia, przysiółku wsi Wierzchowiny (Wola Wadowska) koło Radomyśla Wielkiego. W X 1915 r. zmobilizowany i wysłany do szkoły oficerskiej w Lubaczowie. Stamtąd jako kapral wyruszył na front. W 1917 r. został awansowany na podporucznika. Walczył na froncie rosyjskim oraz włoskim. Jako żołnierz Wojska Polskiego uczestniczył w wojnie polsko - ukraińskiej i polsko - bolszewickiej. W 1922 r. ukończył Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu. W 1934 r. został podpułkownikiem lotnictwa. W lecie 1939 mianowany na dowódcę lotnictwa Armii „Pomorze”. Po kampanii wrześniowej przedostał się do Rumunii, gdzie rozpoczął ewakuację polskich pilotów do Francji. 8 XII 1939 r. przybył do Anglii. Był komendantem ochotniczej rezerwy RAF VR, a następnie komendantem lotniska w Swinderby. Zginął nad terytorium Holandii w trakcie bojowego lotu zestrzelony przez niemieckiego myśliwca. Pośmiertnie został awansowany na generała brygady.
Gen. brygady Czesław Szymiczek (13 VII 1861 - 1 I 1942), urodził się w Tarnowie. W 1881 r. ukończył Szkołę Kadecką w Krakowie i został skierowany do 53. pp W Zagrzebiu. W 1888 r. został porucznikiem i został przeniesiony do 57 pp w Tarnowie. W latach 1892 - 1913 służył we Lwowie. Podczas I wś przywrócony do służby czynnej walczył na froncie rosyjskim, a w latach 1917 - 1918 był komendantem Wojewódzkiego Zakładu Karnego w Wiśniczu. 30 XII 1918 r. został komendantem Państwowej Komendy Uzupełnień w Tarnowie i jednocześnie od 1 VII 1919 r. dowódcą wojskowej załogi Tarnowa. W 1922 r. awansowany na generała brygady i przeniesiony w stan spoczynku. Warto wspomnieć, że w 1917 r. zmienił nazwisko z oryginalnego Schimitzek na Szymiczek, a w V 1918 r. otrzymał dyplom nadania szlachectwa.
Gen. brygady Kazimierz Tumidajski (28 II 1897 - 4 VII 1947). Urodził się w Radłowie. Kształcił się w Tarnowie. W 1914 r. wstąpił do Legionów. Walczył w Karpatach i Besarabii. Po kryzysie przysięgowym wcielony do wojska austriackiego skąd zdezerterował. Wziął udział w wojnie polsko - ukraińskiej i polsko - bolszewickiej. We wrześniu 1939 przeszedł szlak bojowy 21 Dywizji Piechoty. Po spaleniu mostu na Dunajcu w Biskupicach Radłowskich zorganizował oddział partyzancki. Włączył się w prace organizacji konspiracyjnej Służba Zwycięstwu Polski, mianowany pierwszym komendantem SZP w Tarnowie, w 1941 mianowany szefem sztabu Okręgu Lubelskiego Związku Walki Zbrojnej. W 1944 kierował akcją „Burza” na Lubelszczyźnie. Nie zgodził się na propozycję wcielenia swych żołnierzy do I Armii Wojska Polskiego gen. Berlinga. Aresztowany przez NKWD, zmarł uduszony podczas głodówki protestacyjnej w szpitalu w Skopinie k/Riazania. Pośmiertnie został awansowany do stopnia generała brygady w 1994 r.
Generał brygady Ferdynand Zarzycki (22 XII 1888 - 4 I 1959), urodził się w Tarnowie. W 1912 r. ukończył Uniwersytet Jagielloński. Początkowo pracował jako nauczyciel, aktywnie uczestnicząc w działalności niepodległościowej. Wiele wysiłku wkładał w tworzenie drużyn skautowych. W chwili wybuchu wojny wstępuje do Legionów Polskich. W VIII 1915 r. zostaje kapitanem. następnie służy w Polskiej Sile Zbrojnej, a od 1 XI 1918 r. w Wojsku Polskim. Uczestniczy w wojnie polsko - ukraińskiej i polsko - bolszewickiej. W 1924 r. zostaje awansowany na generała brygady. W latach 1931 - 1933 był Ministrem Przemysłu i Handlu w rządzie premiera Aleksandra Prystora, i w rządzie Janusza Jędrzejewicza (1933 - 1934). W latach 1935 - 1939 był senatorem z województwa stanisławowskiego. Był też prezesem rady nadzorczej polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w Warszawie. Po klęsce wrześniowej przez Rumunię przedostał się Palestyny, tam jednak nie otrzymał przydziału do Wojska Polskiego. Wyjechał do RPA, gdzie był dyrektorem Państwowego Żeńskiego Liceum Humanistycznego i Gimnazjum Ogólnokształcącego dla polskich dziewcząt w Digglefold, a potem w Gatoomie w Rodezji. W latach 1948 - 1952 był dyrektorem Liceum i Gimnazjum im. M. Kopernika w Diddington w Anglii. następnie mieszkał w Chicago i tam zmarł .
Źródła:
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Albinowski
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Eugeniusz_D%C4%85browiecki
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Latinik
- Juśko E., Generałowie Wojska Polskiego. Synowie Ziemi Tarnowskiej (1918-1945), Zeszyt Metodyczny nr 63 SCE w Tarnowie, Tarnów 2007
