Tarnów - ruiny starej synagogi (bima)

Szczegóły: Utworzono: niedziela, 08, czerwiec 2014 18:46; Poprawiono: czwartek, 12, listopad 2015 21:31; Opublikowano: niedziela, 08, czerwiec 2014 18:46; Odsłony: 4495

Tarnów - ruiny starej synagogi (bima)

Położenie: przy placu Rybnym

Rok: budowa XVII w., zniszczenie 1939

Pozostałość po dawnej synagodze, zwana bimą bądź almemorem stanowiła centralną część świątyni, była miejscem do doprawiania obrzędów religijnych i czytania Tory, służyła także jako mównica. Murowana synagoga powstała w latach 30-tych XVII w. na miejscu starszej, drewnianej. Po pożarach odbudowana w 1670 r. i wielokrotnie rozbudowywana i przekształcana (ok 1796, I poł. XIX w., lata 80-te XIX w.). Na początku XX w. od strony ul. Żydowskiej, powstało ozdobne, żelazne ogrodzenie. D końca II RP stan obiektu określany był jako zły, z powodu pęknięć w elewacji, spowodowanych osiadaniem fragmentu świątyni. 8 XI 1939 r. synagoga została spalona przez Niemców, a jej mury później wysadzono i rozebrano. Z wojennej zawieruchy pozostała tylko wspomniana bima. Murowana, w formie baldachimu o 4 kolumnach, ze sklepieniem w formie kopuły manierystycznej i resztkami wczesnobarokowej dekoracji stiukowej. Zadaszenie nad ruiną wykonało w 1987 r. krakowskie PKZ, w posadzce wewnątrz ogrodzenia osadzono w 1989 r. płytę upamiętniającą synagogę w języku hebrajskim, polskim i angielskim, fundacji Ronalda S. Laudera. W tym samym roku odnowiono zabytkowe ogrodzenie, co również upamiętniono tablicą. Bima remonty przechodziła jeszcze w 2006 r. i w 2011, kiedy to uporządkowano całość terenu, przystosowując go do imprez plenerowych, chociażby rokrocznie odbywających się tu Dni Pamięci Tarnowskich Żydów. Część zdjęć poniżej pochodzi sprzed remontu, a część już po jego zakończeniu (nr 4,5,6,7). We wnękach muru okalającego plac od strony zachodniej umieszczono bogato ilustrowane tablice przedstawiające historię tarnowskich Żydów. Teksty zostały sporządzone w językach polskim i angielskim. Szczególnie interesujące są fotografie dokumentujące życie codzienne zgładzonej społeczności.

Napis: BIMA JEST TYLKO FRAGMENTEM STAREJ/ WSPANIAŁEJ SYNAGOGI TARNOWSKIEJ,/ ZNISZCZONEJ PRZEZ NIEMCÓW/ W DNIU 11 XI 1939
THE "BIMA' IS THE ONLY REMNANT/ OF THE MAGNIFICENT "OLD" SYNAGOGE/ OF TARNOW DESTROYED/ BY THE GERMANS ON 11 XI 1939/ RONALD S. LAUDER FOUNDATION

Napis na tabliczce na ogrodzeniu: Ocalałe szczątki zabytkowej/ synagogi z XVII wieku/ zniszczonej przez Niemców/ Remnants of magnificent 17/ century synagoge destroyed/ by Germans/ Ronald S. Lauder Foundation.

Zdjęcie czarno-białe pochodzi z 1954 r.

Źródła: