Wąchock - ściana pamięci
- Szczegóły
- Utworzono: poniedziałek, 04, wrzesień 2017 21:36
- Poprawiono: wtorek, 05, wrzesień 2017 19:40
- Opublikowano: poniedziałek, 04, wrzesień 2017 21:36
- Odsłony: 2626
Wąchock - ściana pamięci
Położenie: Wąchock, gmina Wąchock, powiat starachowicki, województwo świętokrzyskie.
Mur ogrodu klasztoru cystersów
Rok: 1995
W 1970 r. w mur zaczęto wmurowywać tablice pamiątkowe. W 1991 r. powstała Izba Pamięci, a w 1995 r. ukończono prace nad utworzeniem Panteonu Pamięci. Oprócz licznych tablic opisanych osobno, całość zawiera tablice upamiętniające komendantów Armii Krajowej, tablice z wizerunkami orderów wojskowych oraz tablice opisujące powstanie Panteonu, działalności AK oraz władz cywilnych podczas II wojny światowej.
Napis na pomniku z wizerunkiem orła w koronie: POLSKIE/ PAŃSTWO/ PODZIEMNE/ 1939-1945
Napis na ścianie: NAS NIE BĘDZIE LECZ TY NIE ZAGINIESZ/ PIEŚŃ CIE WEŹMIE LEGENDA PRZECHOWA/ WICHREM CHWAŁY W HISTORIĘ POPŁYNIESZ/ ARMIO KRAJOWA/ Z. KABATA "BOBO"
Napisy na tablicach komendantów: KOMENDANCI GŁÓWNI PODZIEMNEGO PAŃSTWA 1939 - 1945
GENERAŁ BRONI/ MICHAŁ TOKARZEWSKI/ KARASZEWICZ/ "TORWID"/ OKRES DOWODZENIA/ 27 IX 1939 - 13 XI 1939
GENERAŁ DYWIZJI/ STEFAN/ ROWECKI/ "GROT"/ OKRES DOWODZENIA/ 30 VI 1940 - 30 VI 1943
GENERAŁ BRONI/ KAZIMIERZ SOSNKOWSKI/ "GODZIEMBA"/ OKRES DOWODZENIA/ 13 XI 1939 - 29 VI 1940
GENERAŁ DYWIZJI/ TADEUSZ/ KOMOROWSKI/ "BÓR"/ OKRES DOWODZENIA/ 1 VII 1943 - 2 X 1944
GENERAŁ BRYGADY/ LEOPOLD OKULICKI/ "NIEDŹWIADEK"/ OKRES DOWODZENIA/ 2 X 1944 - 19 I 1945
Napis: ŚWIĘTOKRZYSKIE ZGRUPOWANIA PARTYZANCKIE/ ARMII KRAJOWEJ "PONURY"/ POCZĄTKI POWSTANIA ZGRUPOWAŃ TO OSTATNIE MIESIĄCE/ 1942 R. KIEDY W OKRĘGU RADOMSKO-KIELECKIM POWOŁANO KIE-/ ROWNICTWO DYWERSJI - KEDYW. ZRĘBY KEDYWU TWORZYLI PPOR./ "ALBIŃSKI" - HIPOLIT KROGULEC, SKOCZKOWIE CICHOCIEMNI: POR./ "NURT" EUGENIUSZ KASZYŃSKI, PPOR. "ROBOT" - WALDEMAR SZWIEC/ PPOR. "UGÓR" - ANTONI JASTRZĘBSKI. BYŁ TO OKRES POWSTAWANIA/ WIĘKSZYCH ODDZIAŁÓW PARTYZANCKICH. ICH SZKOLENIA I OBEJMO-/ WANIA JEDNOLITYM KIEROWNICTWEM. W CZERWCU 1943 R. FUNK-/ CJE SZEFA KEDYWU OKRĘGU OBJĄŁ POR. "PONURY" - JAN PIWNIK./ BYŁ JEDNYM Z PIERWSZYCH CICHOCIEMNYCH. SKOCZYŁ DO KRAJU/ 6/7.X.1941 R. W 1942 R. ORGANIZOWAŁ II ODCINEK "WACHLARZA"./ WSŁAWIŁ SIĘ ROZBICIEM W STYCZNIU 1943 R. WIĘZIENIA W PIŃ-/ SKU. PRZYSTĘPUJĄC DO ORGANIZOWANIA DUŻEGO ZGRUPOWANIA/ PARTYZANCKIEGO SCALIŁ LUŹNO CHODZĄCE ODDZIAŁY I UTWORZYŁ/ TRZY ZGRUPOWANIA./ I "NURTA" - ODDZIAŁY "GROTA" EUZEBIUSZA DOMORADZKIEGO./ "SZORTA" TOMASZA WAGI, "HABDANKA" - JERZEGO/ STEFANOWSKIEGO ORAZ GRUPY KONNEJ "TARZANA"-/ TOMASZA WÓJCIKA/ II "ROBOTA" - ODDZIAŁY "WILKA" - JÓZEFA DOMAGAŁY, "ALLANA" -/ TADEUSZA JENCZA I PLUTON WARSZAWSKI/ III "MARIAŃSKIEGO" - ODDZIAŁY "JURKA"- WŁADYSŁAWA CZERWON-/ KI, "OSETA" - WŁADYSŁAWA WASILEWSKIEGO/ W SKŁAD ZGRUPOWAŃ WŁĄCZONA ZOSTAŁA OCHRONA RADIOSTA-/ CJI DALEKIEGO ZASIĘGU "JACKA" - JANA KOSIŃSKIEGO/ STAN OSOBOWY ODDZIAŁÓW WAHAŁ SIĘ OD 30 DO 80 ŻOŁNIE-/ RZY. OGÓŁEM ZGRUPOWANIA LICZYŁY OK. 400 PARTYZANTÓW, STA-/ NOWIĄC JEDNOSTKĘ DYSPOZYCYJNĄ KOMENDY OKRĘGU./ DO KOŃCA 1943 R. ODDZIAŁY WYKONYWAŁY AKCJE DYWERSYJNE,/ LIKWIDOWAŁY KONFIDENTÓW I SZPICLI, ZDOBYWAŁY BROŃ, ATAKO-/ WAŁY OBIEKTY WROGA, PROWADZIŁY WALKI OBRONNE, UBEZPIE-/ CZAŁY ZRZUTY BRONI, LUDZI I ZAOPATRZENIA Z ANGLII, OCZYSZ-/ CZAŁY TEREN Z BANDYTYZMU. W CZERWCU 1943 R. "PONURY" ZORGANIZOWAŁ W SUCHEDNIOWSKIEJ/ FABRYCE MASZYN ROLNICZYCH PRODUKCJĘ PISTOLETÓW MASZY-/ NOWYCH, WZOROWANYCH NA ANGIELSKICH STENACH. W WYNIKU/ ZDRADY, 26.X.1943 NIEMIECKA BRYGADA ANTYPARTYZANCKA ZA-/ JĘŁA ZAKŁAD, ZABIJAJĄC KILKU I ARESZTUJĄC PRA-/ COWNIKÓW. W LIPCU ODDZIAŁY ZGRUPOWAŃ ZAATAKOWAŁY TRZY-/ KROTNIE POCIĄGI NIEMIECKIE. JEDEN Z TYCH ATAKÓW BYŁ ODWE-/ TEM ZA MASOWY, BESTIALSKI MORD NA MIESZKAŃCACH WSI/ MICHNIÓW./ AKTYWNOŚĆ ZGRUPOWAŃ SPOWODOWAŁA W 1943 R. TRZY WIELKIE/ OBŁAWY NA WYKUS, MIEJSCE STAŁEGO BIWAKOWANIA ZGRUPOWA-/ NIA "NURTA", NA KTÓRYM "PONURY" KONCENTROWAŁ CO PEWIEN/ CZAS WSZYSTKIE TRZY ZGRUPOWANIA/ Z OBŁAWY PIERWSZEJ/
20.VII. ODDZIAŁY WYMKNĘŁY SIĘ Z OKRĄŻENIA BEZ STRAT./ NIEM-/ CY SPALILI TYLKO SZAŁASY. W DRUGIEJ 17.IX. SKONCENTROWANE/ NA WYKUSIE ZGRUPOWANIA, DZIAŁAJĄC Z ZASADZKI NA BARWINKU,/ ZADAŁY NIEMCOM DOTKLIWE STRATY.W TRZECIEJ 28.X. ODDZIA-/ ŁY WROGA (OK. 3000 LUDZI) WSPARTE LOTNICTWEM I ARTY-/ LERIĄ UDERZYŁY Z ZASKOCZENIA I ZNISZCZYŁY OBOZOWISKO. ZGINĘŁO 22 ŻOŁNIERZY OCHRONY RADIOSTACJI I 11 ŻOŁNIERZY/ Z ODDZIAŁÓW ZGRUPOWAŃ. STRATY NIEMIECKIE BYŁY JEDNAK/ DUŻE, A WRÓG NIE OSIĄGNĄŁ CELU - ROZBICIA I ROZPROSZENIA/ ZGRUPOWAŃ./ WE WRZEŚNIU SPOŁECZEŃSTWO KIELECCZYZNY UFUNDOWAŁO/ ZGRUPOWANIOM "PONUREGO" BOJOWY SZTANDAR (ORYGINAŁ PRZE-/ KAZANO W 1977 R. DO CZĘSTOCHOWY). W OKRESIE OD CZERWCA/ DO GRUDNIA 1943 R. ZGRUPOWANIA STACZAJĄ OK. 50 WALK ZA-/ CZEPNYCH I OBRONNYCH. W OSTATNICH MIESIĄCACH 1943R. ZGI-/ NĘLI W WALKACH DOWÓDCY ODDZIAŁÓW: "OSET", "WILK", "ROBOT"/ I "INSPEKTOR JACEK./ W STYCZNIU 1944 R. "PONURY" ZOSTAŁ ODWOŁANY PRZEZ KOMEN-/ DĘ GŁÓWNĄ AK I PRZENIESIONY NA TEREN NOWOGRÓDCZYZNY,/ GDZIE JAKO DOWÓDCA VII BATALIONU 77 PP AK ZGINĄŁ 16.VI./ W WALCE POD JEWŁASZAMI. PO ODEJŚCIU "PONUREGO" DOWÓDZ-/ TWO ZGRUPOWAŃ OBJĄŁ "NURT". PO MNIEJ AKTYWNYM OKRESIE/ ZIMOWYM, OD WIOSNY "NURT" ROZPOCZĄŁ MOBILIZACJĘ ŻOŁNIE-/ RZY I WYPEŁNIANIE ROZKAZÓW DOWÓDZTWA OKRĘGU W WALCE/ BIEŻĄCEJ. W ZGRUPOWANIU DZIAŁAŁA "SPEC-GRUPA", KIEROWANA PRZEZ "HABDANKA", PRODUKUJĄCA MINY I GRANATY PRZECIW-/ CZOŁGOWE ORAZ PISTOLETY MASZYNOWE KIS./ 7.VIII.1944R. 36-OSOBOWY ODDZIAŁ "TARZANA" OCZEKUJĄC WE/ WSI WOLA GÓRECKA K/ĆMIELOWA NA AKCJĘ ZDOBYCIA KOLEJOWEGO TRANSPORTU AMUNICJI, ZOSTAŁ W WYNIKU ZDRADY ROZ-/ BITY. POLEGŁO 32 ŻOŁNIERZY./ W RAMACH PRZYGOTOWAŃ DO OPERACJI "BURZA" ZGRUPOWA-/ NIA ZOSTAŁY PRZEMIANOWANE NA I BATALION 2 PP LEG. A.K./ W JEGO SKŁAD WESZŁY CZTERY KOMPANIE: "URKA", "DZIKA",/ "SZORTA" I "HABDANKA" ORAZ ZWIAD KONNY "BOGORII"- STANISŁA-/ WA SKOTNICKIEGO. DOWÓDCĄ BATALIONU ZOSTAŁ "NURT". JEGO/ ZASTĘPCĄ "MARIAŃSKI"- STANISŁAW PAŁAC, ADIUTANTEM "ANTO-/ NIEWICZ" - LESZEK POPIEL. BATALION OTRZYMAŁ SANITARIAT/ Z DOKTOREM "ANDRZEJEM" - WŁADYSŁAWEM CHACHAJEM I ST. SA-/ NITARIUSZKĄ SIOSTRĄ "HANKĄ"-ANNĄ MIRECKĄ-LUBOWICKĄ./ BATALION BRAŁ UDZIAŁ W KONCENTRACJI ODDZIAŁÓW OKRĘGU/ "JODŁA" W MARSZU NA POMOC WARSZAWIE ORAZ WALCZYŁ POD/ DZIEBAŁTOWEM, RADOSZYCAMI, MIEDZIERZĄ I RADKOWEM DO GRU-/ DNIA 1944R. PO ROZFORMOWANIU DYWIZJI, BATALION W SILE OK./ 300 ŻOŁNIERZY TOCZYŁ NA PRZEŁOMIE PAŹDZIERNIKA I LISTO-/ PADA WIELODNIOWE WALKI POD WŁOSZCZOWĄ (KRZEPIN-ZAGÓ-/ RZE, KOSSÓW, LIPNO, CHOTÓW), ZADAJĄC DUŻE STRATY NIEMCOM. Z WALK TYCH "NURT" WYPROWADZIŁ ODDZIAŁ BEZ WIĘKSZYCH/ OFIAR. 19 STYCZNIA 1945R. BATALION ZOSTAŁ ROZWIĄZANY, ZGO-/ DNIE Z ROZKAZEM OSTATNIEGO KOMENDANTA GŁÓWNEGO ARMII/ KRAJOWEJ GEN. "NIEDŹWIADKA" - LEOPOLDA OKULICKIEGO.
ROZKAZ O ROZWIĄZANIU ARMII KRAJOWEJ ZASTAŁ ŻOŁNIE-/ RZY "NURTA" W RÓŻNYCH SYTUACJACH: W LESIE, NA MELINACH/ ZIMOWYCH, W WIĘZIENIACH I OBOZACH. NA ZIEMIE POLSKIE/ WKROCZYŁA ARMIA RADZIECKA. SPOŁECZEŃSTWU NARZUCONO/ SYSTEM RZĄDÓW KOMUNISTYCZNYCH, OBCY I WROGI. ROZPOCZĄŁ/ SIĘ OKRES WALKI ZE STALINIZMEM I RODZIMYM TERROREM/ SŁUŻB BEZPIECZEŃSTWA. WALKA O TOŻSAMOŚĆ NARODU POL-/ SKIEGO W TYCH TRUDNYCH LATACH WIĘKSZOŚĆ ŻOŁNIERZY "PO-/ NUREGO" I "NURTA" ZACHOWAŁA ZE SOBĄ ŁĄCZNOŚĆ I NIE ZA-/ ŁAMAŁA SIĘ./ W 1957 R. WYBUDOWANO NA WYKUSIE KAPLICZKĘ-POMNIK,/ Z WYRYTYMI 123 PSEUDONIMAMI ŻOŁNIERZY ZGRUPOWAŃ POLE-/ GŁYCH W LATACH 1943-1945. PIERWSZE SPOTKANIE 15.IX.1957R./ BYŁO POCZĄTKIEM POWSTANIA ŚRODOWISKA "PONURY" - "NURT",/ KTÓRE ROZPOCZĘŁO UPAMIĘTNIANIE TABLICAMI MIEJSC WALK/ ZGRUPOWAŃ. W OPARCIU O KOŚCIÓŁ, A ŚCIŚLEJ O KLASZTOR/ OO. CYSTERSÓW W WĄCHOCKU, Z JEGO OPATEM O. BENEDYKTEM-/ WŁADYSŁAWEM MATEJKIEWICZEM, HONOROWYM KAPELANEM ŚRO-/ DOWISKA, SZERZYŁO WIEDZĘ O ARMII KRAJOWEJ I JEJ OSIĄGNIĘ-/ CIACH W WALCE O ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI, O PRAWDZIWEJ/ HISTORII POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO. TRADYCJĄ STAŁY/ SIĘ COROCZNE, CZERWCOWE SPOTKANIA I MSZE ŚW. NA WYKUSIE/ I W WĄCHOCKU. OD 1990 R. ŚRODOWISKO ZRZESZONE JEST W ŚWIA-/ TOWYM ZWIĄZKU ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ, NA PRAWACH OKRĘGU./ W OKRESIE 1957-1995 W 21 MIEJSCOWOŚCIACH KIELECCZY-/ ZNY WZNIESIONYCH ZOSTAŁO 50 POMNIKÓW-GŁAZÓW I TABLIC,/ UPAMIĘTNIAJĄCYCH LUDZI I WALKI ODDZIAŁÓW ARMII KRAJOWEJ./ OBJĘTO PATRONATEM I OPIEKĄ TRZY SZKOŁY: OLESZNO, WIELKA/ WIEŚ I GÓZD. ZORGANIZOWANO KILKA POPULARNO-NAUKOWYCH/ SESJI HISTORYCZNYCH. W ROKU 1984 OFIAROWANO SPOŁECZEŃ-/ STWU WĄCHOCKA PIERWSZY FIGURALNY POMNIK ŻOŁNIERZA AR-/ MII KRAJOWEJ - MJR. "PONUREGO", KTÓREGO SZCZĄTKI W 1988R./ POCHOWANO W KRYPCIE KLASZTORU OO. CYSTERSÓW. W ROKU/ 1986 UFUNDOWANO POMNIK ARMII KRAJOWEJ W OLESZNIE,/ A W 1989 R. POMNIK POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO W WĄ-/ CHOCKU. W CZERWCU 1994R. ZOSTAŁY ZŁOŻONE DO GROBU PRZY/ KAPLICZCE NA WYKUSIE PROCHY ZMARŁEGO NA EMIGRACJI MJR./ "NURTA". NA MURZE OTACZAJĄCYM KAPLICZKĘ UMIESZCZANE SĄ/ TABLICZKI EPITAFIJNE ŻOŁNIERZY "PONUREGO" I "NURTA" ZMAR-/ ŁYCH PO WOJNIE. DO GRUDNIA 1994R. UMIESZCZONO ICH 194./ W CZERWCU 1995R. ZAKOŃCZONO PRACE ZWIĄZANE Z "PAN-/ TEONEM PAMIĘCI" PRZY KLASZTORZE W WĄCHOCKU, UMIESZCZA-/ JĄC NA MURZE TABLICĘ KORPUSU KIELECKIEGO ARMII KRAJO-/ WEJ, 5 TABLIC POŚWIĘCONYM KOMENDANTOM GŁÓWNYM POD-/ ZIEMNEJ ARMII POLSKIEJ. NAPIS EPITAFIJNY ARMII KRAJOWEJ/ ORAZ NINIEJSZĄ INFORMACJĘ O ŚRODOWISKU "PONURY"-"NURT".
Napis: SIŁY ZBROJNE/ 27.IX.1939 ROKU W WARSZAWIE NA KILKANAŚCIE GODZIN/ PRZED KAPITULACJĄ, GRUPA WYŻSZYCH OFICERÓW Z GEN. M. KARA-/ SZEWICZ-TOKARZEWSKIM WRAZ Z PREZYDENTEM STOLICY STEFA-/ NEM STARZYŃSKIM WYKONUJĄC ROZKAZ MARSZ. EDWARDA RYDZA-/ ŚMIEGŁEGO, ZAWIĄZAŁA KONSPIRACYJNĄ ORGANIZACJĘ WOJSKOWĄ-/ SŁUŻBA ZWYCIĘSTWU POLSKI. ORGANIZACJA TA STANOWIĄCA ZASA-/ DNICZE OGNIWO PÓŹNIEJSZEJ ARMII KRAJOWEJ, POMOST POMIĘDZY/ WOJSKIEM POLSKIM II RZECZPOSPOLITEJ A ARMIĄ POLSKIEGO/ PAŃSTWA PODZIEMNEGO, PRZEKSZTAŁCIŁA SIĘ W STYCZNIU 1940/ W ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ./DOWÓDCAMI TEGO ZBROJNEGO RAMIENIA PODZIEMNEGO PAŃSTWA/ BYLI:/ IX 1939 - I 1940 GEN. DYW. MICHAŁ KARASZEWICZ-TOKARZEWSKI/ "TORWID" (ARESZTOWANY NA GRANICY PRZEZ NKWD III 1940, OPUŚCIŁ ROSJĘ Z ARMIĄ GEN. WŁADYSŁAWA ANDERSA, ZMARŁ NA EMIGRACJI)./ XI 1939 - VI 1940 GEN. BRONI KAZIMIERZ SOSNKOWSKI "GODZIEMBA"/ (ZMARŁ NA EMIGRACJI 1969)/ VI 1940 - VI 1943 GEN. DYW. STEFAN ROWECKI "GROT" (ARESZTOWANY/ PRZEZ GESTAPO W WARSZAWIE, ZAMORD. W SACHSENHAUSEN VIII 1944)/ VII 1943 - X 1944 GEN. DYW. TADEUSZ KOMOROWSKI "BÓR" (JENIEC/ OBOZÓW NIEMIECKICH, ZMARŁ NA EMIGRACJI 1966)/ X 1944 - 19 I 1945 GEN. BRYG. LEOPOLD OKOLICKI "NIEDŹWIADEK"/ (ARESZTOWANY PODSTĘPNIE PRZEZ NKWD W PRUSZKOWIE 27 III 1945)/ SĄDZONY W MOSKWIE W "PROCESIE SZESNASTU", ZAMORDOWANY/ NA ŁUBIANCE 24 XII 1946)/ 14 II 1942 ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ PRZEMIANOWANY ZOSTAŁ NA/ ARMIĘ KRAJOWĄ, W KTÓREJ SKŁAD WESZŁO TAKŻE OKOŁO 200 OR-/ GANIZACJI WOJSKOWYCH. ARMIA KRAJOWA PRZEWIDYWAŁA KONCNE-/ TRACJĘ SWEGO WYSIŁKU NA CZAS OGÓLNONARODOWEGO POWSTA-/ NIA. POD JEJ OSŁONĄ MIAŁA UJAWNIĆ SIĘ ADMINISTRACJA PAŃSTWA/ I PODJĄĆ NORMALNĄ PRACĘ./ DO WALKI BIEŻĄCEJ POWOŁANO ZWIĄZEK ODWETU (1940), A POZA GRANICAMI KRAJU-NA WSCHODZIE, ORGANIZACJĘ DYWERSYJNĄ "WACH-/ LARZ" (1941). W KOŃCU 1942 Z POŁĄCZENIA TYCH FORMACJI POWSTAŁO/ KIEROWNICTWO DYWERSJI "KEDYW" KTÓREGO ORGANIZATOREM I SZEFEM/ BYŁ GEN. BRYG. AUGUST EMIL FIELDORF, KTÓRY PODLEGAŁ BEZPOŚREDNIO KOMENDANTOWI GŁÓWNEMU. DO CHWILI ROZWIĄZANIA ARMII KRAJOWEJ/ ODDZIAŁY "KEDYWU" PRZEPROWADZIŁY KILKA TYSIĘCY AKCJI BOJOWYCH/ PRZECIW OKUPANTOWI. WYWIAD AK ZDOBYŁ WIELE INFORMACJI O DUŻYM/ ZNACZENIU DLA ALIANTÓW - M.IN. ROZPRACOWAŁ NIEMIECKIE PRZYGOTO-/ WANIA DO UTWORZENIA AFRICA KORPS, DO UDERZENIA NA ZSRR, PRZY-/ CZYNIŁ SIĘ DO OPÓŹNIENIA UŻYCIA RAKIET V1 I V2. PODZIEMNY PRZEMYSŁ ZBROJENIOWY PRODUKOWAŁ MATERIAŁY WYBU-/ CHOWE, PISTOLETY MASZYNOWE, GRANATY, MINY, BUTELKI SAMOZAPALA-/ JĄCE ORAZ TYSIĄCE SZTUK AMUNICJI. ARMIA KRAJOWA BYŁA ZAOPATRY-/ WANA CZĘŚCIOWO W BROŃ, AMUNICJĘ, EKWIPUNEK I MATERIAŁY KONIECZ-/ NE DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ BOJOWYCH PRZEZ SOJUSZNIKÓW ZACHO-/ DNICH, DOKONUJĄCYCH ZRZUTÓW LOTNICZYCH.
BIURO INFORMACJI I PROPAGANDY (BIP) PROWADZIŁO WŚRÓD WŁASNEGO/ SPOŁECZEŃSTWA SZEROKĄ AKCJĘ PROPAGANDOWĄ DOSTARCZAJĄC RZETEL-/ NYCH INFORMACJI ORAZ SKIEROWANĄ PRZECIW NIEMCOM WOJNĘ PSYCHO-/ LOGICZNĄ (AKCJA N).W RAMACH ARMII KRAJOWEJ DZIAŁAŁA ORGANIZACJA HARCERZY-ZHP-/ "SZARE SZEREGI", KTÓREJ NAJSTARSI CZŁONKOWIE ZASILALI HARCER-/ SKIE ODDZIAŁY DYWERSYJNE, SŁAWNE Z BRAWUROWO PRZEPROWADZA-/ NYCH AKCJI BOJOWYCH. RÓWNOLEGLE DZIAŁAŁA ORGANIZACJA HARCER-/ EK ZHP-"BĄDŹ GOTÓW", ODDAJĄCA STARSZE DZIEWCZĘTA DO WOJSKO-/ WEJ SŁUŻBY KOBIET , DZIAŁAJĄCEJ W RAMACH AK./ KADRY ARMII KRAJOWEJ ZASILALI TAKŻE T.ZW. "CICHOCIEMNI"- WYSE-/ LEKCJONOWANI ŻOŁNIERZE ARMII POLSKIEJ NA ZACHODZIE, KTÓRYCH/ 316-PO SPECJALNYM PRZESZKOLENIU PRZERZUCONO DROGĄ LOTNICZĄ/ DO KRAJU. STANOWILI NAJBARDZIEJ WARTOŚCIOWY I BOJOWY ELEMENT/ KIEROWNICTWA DYWERSJI./ W CZASIE AKCJI "BURZA" W 1944 DO HISTORII WESZŁY WALKI 27 WO-/ ŁYŃSKIEJ DP, 9 PODLASKIEJ DP, WILEŃSKICH BRYGAD I NOWOGRÓDZ-/ KICH BATALIONÓW, BIORĄCYCH UDZIAŁ W OPERACJI "OSTRA BRAMA". UDZIAŁ ODDZIAŁÓW AK W WALCE O LWÓW I MARSZ KORPUSU KIELEC-/ KIEGO KU WALCZĄCEJ WARSZAWIE./ SZCZEGÓLNYM WYDARZENIEM STAŁO SIĘ POWSTANIE WARSZAWSKIE, W KTÓRYM ODDZIAŁY ARMII KRAJOWEJ I MIESZKAŃCY STOLICY PRZEZ/ 63 DNI, POZBAWIENI POMOCY Z ZEWNĄTRZ, DO KOŃCA PROWADZILI BO-/ HATERSKĄ, SAMOTNĄ WALKĘ Z PRZYGNIATAJĄCYMI SIŁAMI WROGA./ 19 I 1945 ROKU GENERAŁ "NIEDŹWIADEK", JEJ OSTATNI KOMENDANT, WYDAŁ ROZKAZ ROZWIĄZANIA ARMII KRAJOWEJ./ W CZASIE WOJNY ZGINĘŁO W WALCE LUB W WIĘZIENIACH I OBOZACH/ OKOŁO 60 TYSIĘCY ŻOŁNIERZY AK./ W OKRESIE OD V 1944 DO V 1945 DO OBOZÓW SOWIECKICH WYWIE-/ ZIONO PONAD 30 TYSIĘCY OFICERÓW I ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ./ NIEMAL POŁOWA Z NICH ZGINĘŁA, W WIĘKSZOŚCI BEZ ŚLADU./ CI CO PRZEŻYLI WRÓCILI PO LATACH Z WYNISZCZONYM ZDRO-/ WIEM./ W LATACH 1945-1955 W RAMACH REPRESJI RESORTU BEZPIECZEŃ-/ NSTWA PRL ARESZTOWANYCH ZOSTAŁO OKOŁO 40 TYSIĘCY ŻOŁNIERZY/ AK. POŁOWA Z NICH NIE DOCZEKAŁA SIĘ UWOLNIENIA PO PAŹDZIER-/ NIKU 1956 ROKU - ALBO ICH SKAZANO NA KARĘ ŚMIERCI W WYNIKU/ FAŁSZYWYCH ZARZUTÓW ALBO ZGINĘLI BEZ WIEŚCI W WIĘZIENIACH./ ARMIA KRAJOWA BYŁA NAJLICZNIEJSZĄ ARMIĄ PODZIEMNĄ DZIA-/ ŁAJĄCĄ W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ W KRAJU OKUPOWANYM/ PRZEZ WOJSKA NIEPRZYJACIELSKIE, JEJ ORGANIZACJA, DYSCYPLI-/ NA, WYSZKOLENIE I SKALA DZIAŁAŃ BOJOWYCH POTWIERDZIŁY, ŻE/ BYŁA ONA LICZĄCĄ SIĘ SIŁĄ ZBROJNĄ - ARMIA PODZIEMNEGO/ PAŃSTWA POLSKIEGO.
Napis: WŁADZE CYWILNE/ PAŃSTWO POLSKIE, ODRODZONE PO 123 LATACH NIEWOLI/ JAKO II RZECZPOSPOLITA, NIE PRZESTAŁO ISTNIEĆ PO AGRESJI NIE-/ MIECKIEJ I RADZIECKIEJ WE WRZEŚNIU 1939 ROKU. BEZPRAWNY/ CZWARTY ROZBIÓR ZIEM RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ ORAZ CZASO-/ WA JEJ OKUPACJA NIE ZNIOSŁY SUWERENNOŚCI PAŃSTWA I UTRZY-/ MAŁY CIĄGŁOŚĆ WŁADZ POLSKICH NA CAŁYM JEGO OBSZARZE./ W LATACH 1939-1945 PAŃSTWO POLSKIE TRWAŁO JAKO PAŃSTWO/ PODZIEMNE KIEROWANE- Z WOLNEJ ZIEMI SOJUSZNIKÓW- PRZEZ/ W PEŁNI LEGALNE WŁADZE NACZELNE: PREZYDENTA, RZĄD I NACZEL-/ NEGO WODZA ORAZ ICH KRAJOWE PRZEDSTAWICIELSTWA I W NAJ-/ TRUDNIEJSZYCH WARUNKACH OBU OKUPACJI I BEZPRZYKŁADNEGO/ TERRORU WYPEŁNIAŁO NIEOMAL WSZYSTKIE PRZYPISANE MU FUN-/ KCJE: WŁADCZE, ORGANIZATORSKIE, WOJSKOWE I OPIEKUŃCZE./ NAJWYŻSZĄ WŁADZĘ W PAŃSTWIE PODZIEMNYM SPRAWOWAŁ DELE-/ GAT RZĄDU NA KRAJ, OD MAJA 1944 W RANDZE VICEPREMIERA KIE-/ RUJĄC ZAKONSPIROWANYM APARATEM ADMINISTRACJI CYWILNEJ DE-/ LAGATURY RZĄDU NA SZCZEBLU CENTRALNYM, W WOJEWÓDZTWACH/ I POWIATACH, NIEZALEŻNIE OD SZTUCZNYCH GRANIC JAKIMI OKUPAN-/ CI PODZIELILI ZIEMIE II RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ./ DELEGATAMI RZĄDU NA KRAJ BYLI:/ - XII 1940 - VIII 1942 CYRYL RATAJSKI "WARTSKI" (ZM. 19 X 1942)/ - VIII 1942 - II 1943 JAN PIEKAŁKIEWICZ "JULIAŃSKI" (ARESZTOWA-/ NY PRZEZ GESTAPO 19 II 1943 ZAMORDOWANY NA PAWIAKU 19 VI 1943)/ - II 1943 - III 1945 JAN STANISŁAW JANKOWSKI "SOBÓL" PREZES/ KRAJOWEJ RADY MINISTRÓW (ARESZTOWANY PODSTĘPNIE PRZEZ/ NKWD 27/28 III 1945 W PRUSZKOWIE. SĄDZONY W MOSKWIE W "PRO-/ CESIE SZESNASTU" ZMARŁ W SOWIECKIM WIĘZIENIU 13 III 1953)/ - III 1945 - VI 1945 STEFAN KORBOŃSKI "ZIELIŃSKI" ZMARŁ NA/ EMIGRACJI 23 IV 1989/ PODZIEMNYM PARLAMENTEM - REPREZENTACJĄ NAJWIĘKSZYCH STRO-/ NNICTW: STRONNICTWA LUDOWEGO, POLSKIEJ PARTII SOCJALISTY-/ CZNEJ, STRONNICTWA NARODOWEGO I STRONNICTWA PRACY BYŁ/ KOLEJNO - POLITYCZNY KOMITET POROZUMIEWAWCZY (II 1940 -/ VIII 1943) KRAJOWA REPREZENTACJA POLITYCZNA VIII 1943 - I 1944/ RADA JEDNOŚCI NARODOWEJ VIII 1944 - VII 1945 TA OSTATNIA/ SKUPIAŁA PONADTO PRZEDSTAWICIELI ZJEDNOCZENIA DEMOKRATY-/ CZNEGO; CHŁOPSKIEJ ORGANIZACJI "WOLNOŚĆ-RACŁAWICE", ORGANI-/ ZACJI "OJCZYZNA" KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO ORAZ SPÓŁDZIEL-/ CZEGO DELEGATURA RZĄDU KRAJ SKŁADAJĄCA SIĘ Z 18 DEPAR-/ TAMENTÓW. W ZNACZNYM STOPNIU KIEROWAŁA ŻYCIEM SPOŁECZEŃ-/ STWA POLSKIEGO, A DO JEJ GŁÓWNYCH ZADAŃ NALEŻAŁO: TAJNE SZKOLNICTWO, OBEJMUJĄCE PONAD MILION MŁODZIEŻY/ NA KONSPIRACYJNYCH KOMPLETACH SZKÓŁ ŚREDNICH OGÓLNO-/ KSZTAŁCĄCYCH POPRZEZ TAJNE WYKŁADY W SZKOŁACH ZAWODO-/ WYCH I NAUCZANIE RUGOWANYCH ZE SZKÓŁ POWSZECHNYCH PRZED-/ MIOTÓW OJCZYSTYCH - JĘZYKA POLSKIEGO, HISTORII I GEOGRAFII./ W LICEACH WYDANO KILKANAŚCIE TYSIĘCY MATUR./ TAJNE WYŻSZE/ UCZELNIE DZIAŁAŁY W WARSZAWIE, KRAKOWIE, WILNIE I LWOWIE. TAJNY UNIWERSYTET ZIEM ZACHODNICH POZA CENTRALĄ W WAR-/ SZAWIE MIAŁ FILIE W KIELCACH, JĘDRZEJOWIE, CZĘSTOCHOWIE/ I MILANÓWKU, NA UCZELNIACH TYCH WYDAONO KILKA TYSIĘCY/ DYPLOMÓW, W TYM KILKASET DOKTORATÓW./ TAJNE ZAKŁADY WYDAWNICZE DOSTARCZAŁY WIELE EGZEMPLARZY/ PODRĘCZNIKÓW SZKOLNYCH I STUDENCKICH SKRYPTÓW. KONSPIRA-/ CYJNE NAUCZANIE, OBEJMUJĄC NIEMAL CAŁY KRAJ, POZWOLIŁO/ W DUŻYM STOPNIU UZUPEŁNIAĆ KADRY POLSKIEJ INTELIGENCJI,/ MORDOWANEJ I WYWOŻONEJ TAK PRZEZ NIEMCÓW JAK I ROSJAN./ WSPIERANIE POLSKIEJ KULTURY I JEJ TWÓRCÓW PRZEZ ORGANI-/ ZOWANIE ŻYCIA KULTURALNEGO W POSTACI KONSPIRACYJNYCH/ KONCERTÓW I PRZEDSTAWIEŃ TEATRALNYCH, WYDAWANIE KSIĄŻEK/ Z ZAKRESU LITERATURY I POEZJI, ITP./ OPIEKOWANIE SIĘ DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ, ORGANIZOWANIE POŻY-/ WIENIA I WYPOCZYNKU W RAMACH DZIAŁALNOŚCI RADY GŁÓWNEJ/ OPIEKUŃCZEJ./ RATOWANIE PRZEŚLADOWANYCH, W TYM TAKŻE ZAGROŻONYCH CAŁ-/ KOWITĄ ZAGŁADĄ ŻYDÓW POLSKICH, SPECJALNIE POWOŁANA RADA/ POMOCY ŻYDOM "ŻEGOTA" ORGANIZOWAŁA POMOC ŻYWNOŚCIOWĄ, FINANSOWA JAK I LEGALIZACYJNA DLA ŻYDÓW, ZARÓWNO ZAM-/ KMNIĘTYCH PRZEZ NIEMCÓW W GETTACH JAK TEŻ I UKRYWAJĄCYCH/ SIĘ W MIASTACH I WSIACH./ ORGANIZOWANIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI I JEGO WYKONAW-/ STWO. ZAJMOWAŁO SIĘ TYM KIEROWNICTWO WALKI CYWILNEJ/ (BĘDĄCYM WYDZIELONYM ORGANEM DELEGATURY) WRAZ Z CYWIL-/ NYMI SĄDAMI SPECJALNYMI I PAŃSTWOWYM KORPUSEM BEZPIE-/ CZEŃSTWA (PODZIEMNA POLICJA). SĄDZONO KOLABORUJĄCYCH Z/ OKUPANTEM I WYMIERZANO SANKCJE (OD BOJKOTU, CHŁOSTY,/ NAŁOŻENIA KONTRYBUCJI, AŻ PO WYROK ŚMIERCI). SĄDZONO TAKŻE I WYDAWANO WYROKI ZA PRZESTĘPSTWA POSPOLITE./ PROWADZENIE PRZEZ DEPARTAMENTY DELEGATURY RZĄDU STAŁYCH STUDIÓW NAD/ STANEM POSZCZEGÓLNYCH DZIEDZIN ŻYCIA I INSTYTUCJI PAŃSTWA (PRZEMYSŁ, ROLNICTWO, KOMUNIKACJA ŁĄCZNOŚĆ) ORAZ PONOSZONYMI W TYCH DZIEDZINACH STRATAMI ORAZ PRZYSZŁYM ROZWOJEM I ROZBUDOWĄ WYZWOLONEJ POLSKI. STUDIA OBEJ-/ MOWAŁY RÓWNIEŻ REPOLONIZACJĘ ODZYSKANYCH ZIEM ZACHODNICH I PÓŁNOCNYCH./ WSPÓŁDZIAŁANIE W PROWADZENIU WALKI Z WROGIEM./ SIŁĄ ZBROJNĄ PODZIEMNEGO PAŃSTWA, KTÓRA REALIZOWAŁA/ ZADANIA BOJOWE BYŁA ARMIA KRAJOWA. POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE ORGANIZUJĄC OPÓR CAŁEGO SPOŁE-/ CZEŃSTWA POPRZEZ REALIZOWANIE ZADAŃ TZW. WALKI CYWILNEJ,/ POMAGAŁO ZACHOWAĆ GODNĄ POSTAWĘ LUDZI NIE PODLEGAJĄCYCH ZNIEWOLENIU I WALCZĄCYCH. POZOSTANIE ONO ŚWIADECTWEM/ SIŁY ZORGANIZOWANEGO NARODU I ZNAKIEM NIEWYGASŁEJ NADZIEI.
