Nowe Brzesko - pomnik Powstania Lipcowego i mjr Bogdana Thugutta
- Szczegóły
- Utworzono: czwartek, 09, luty 2017 16:22
- Poprawiono: czwartek, 09, luty 2017 16:22
- Opublikowano: czwartek, 09, luty 2017 16:22
- Odsłony: 2614
Nowe Brzesko - pomnik Powstania Lipcowego i mjr Bogdana Thugutta
Położenie: Nowe Brzesko, gmina Nowe Brzesko, powiat proszowicki, województwo małopolskie
Przy ulicy Krakowskiej 27A
Napis: TABLICA PAMIĄTKOWA/ KU UCZCZENIU POLEGŁYCH W/ CZASIE POWSTANIA LIPCOWEGO/ 1944.R. W WALCE Z OKUPANTEM/ W BRZESKU NOWYM/ AMROGOWICZ KAZIMIERZ LAT 25/ SENDEK MIECZYSŁAW 27/ ZAWARTKA JAN 17/ BEZEGŁÓW ELEONORA 16/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI
TYM MIEJSCEM/ OPIEKUJE SIĘ/ SZKOŁA PODSTAWOWA/ W BRZESKU NOWYM
ZIEMIA NOWOBRZESKA/ SWOIM SYNOM/ POLEGŁYM W LATACH/ II WOJNY ŚWIATOWEJ
PAMIĘCI/ MAJORA BOHDANA/ THUGUTTA/ PS. "BETEHA"/ [1904 - 2002]/ WIELKIEGO PATRIOTY/ DOWÓDCY 3. KOMPANII IV BAONU/ 120 PP 106 DP ARMII KRAJOWEJ/ [1939 - 1945]/ WIĘŹNIA SOWIECKICH ŁAGRÓW/ I KATOWNI UB [1945 - 1952]/ ODZNACZONEGO M.IN./ KRZYŻEM KOMANDORSKIM/ ORDERU POLONIA RESTITUTA/ W 60 ROCZNICĘ/ POWSTANIA LIPCOWEGO/ SWEMU DOWÓDCY/ I PRZYJACIELOWI/ KOMBATANCI I SPOŁECZEŃSTWO/ NOWEGO BRZESKA/ 2004
Partyzanci Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej wyzwoliły z rąk niemieckiego okupanta obszar ponad 1000 km kw. powierzchni, na terenie którego znajdowało się m.in Nowe Brzesko. Teren ten nazwano Republiką Pińczowską. Funkcjonowała w dniach 24 VII do 12 VIII 1944 r. W dniu 26 VII 1944 r. oddział partyzantów zaatakował niemiecki transport przejeżdżający przez Nowe Brzesko. W walce po obu stronach byli zabici i ranni. Po ucieczce Niemców partyzanci ogłosili ewakuację mieszkańców i pozostali w mieście, chcąc bronić go w przypadku prób pacyfikacji. Podczas walk Niemcy trzykrotnie dokonali nalotów na miasto. Spłonęło wiele budynków, zginęli wówczas Jan Zawartka i młoda sanitariuszka Eleonora Bezegłów. Dzięki bohaterskiej postawie zarządców majątku w Hebdowie, Marii Czerwiec i Antoniego Skąpskiego, którzy przekonali Niemców, że napaści dokonali partyzanci zza Wisły, miasteczko nie zostało zniszczone.
Bohdan Thugutt (17 VI 1904 - 20 II 2002), pochodził z rodziny o tradycjach naukowych i patriotycznych. Jego ojciec był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Bohdan w 1925 r. ukończył gimnazjum w Warszawie, a w 1931 Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego. Oprócz pracy w rodzinnym majątku Bogusław udzielał się społecznie. Był m.in. radnym w gminie Nagorzany i członkiem Zarządu Związku Ziemian Powiatu Pińczowskiego. Służbę wojskową zakończył w 1933 r. ze stopniem podporucznika rezerwy. W latach 1939-1945 był przewodniczącym Rady Głównej Opiekuńczej w gminie Nagorzany. W XI 1940 r. wstąpił do NOW. Przyjął pseudonim "Beteha" i "Brat". Był dowódcą kompanii kadrowej NOW w Koszycach. Po scaleniu NOW z Armią Krajową w 1943 r., został komendantem Placówki AK “Bartek” (Brzesko Nowe), a następnie dowódcą 3 kompanii IV batalionu 120 Pułku Piechoty “Kawiarnia”. Od 24 VII 1944 r. walczył na terenie Obwodu Pińćzowskiego, a w XI 1944 r. został porucznikiem. W I 1945 r. zamieszkał pod Krakowem, jednak 8 III wraz z siostrą Wandą, również członkinią AK, został aresztowany przez UB. Zostali wywiezieni do ZSRR do obozów pracy. Siostra Wanda zmarła 13 VIII 1945 r. w Turkmenistanie, a Bohdan wskutek wypadku w XII 1946 r. w Nuzalu na Kaukazie stracił nogę. Do Polski został powrócił w IV 1948 r. W latach 1948 - 1952 był dwukrotnie aresztowany i sądzony za przynależność do AK. W więzieniu spędził ponad 3 lata. Po zwolnieniu pracował w kilku instytucjach, ostatecznie w Rolniczych Zakładach Doświadczalnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmarł w Krakowie.
Źródło:
- http://www.loknowebrzesko.zafriko.pl/kat/11powstanie_lipcow/111artykuLy/apowstanie_lipcowe
- http://miechow.info/?pId=12
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Republika_Pi%C5%84czowska
