Pustków - Osiedle - teren niemieckiego obozu jenieckiego i pracy przymusowej

Szczegóły: Utworzono: czwartek, 26, listopad 2020 09:23; Poprawiono: sobota, 28, listopad 2020 13:44; Opublikowano: sobota, 28, listopad 2020 13:42; Odsłony: 2223

Pustków - Osiedle - teren niemieckiego obozu jenieckiego i pracy przymusowej

Położenie: Pustków - Osiedle, gmina Dębica, powiat dębicki, województwo podkarpackie.

Obóz utworzony początkowo przy stacji kolejowej, stworzony był dla robotników potrzebnych przy budowie instalacji poligonowych. Byli to więźniowie narodowości żydowskiej oraz jeńcy belgijscy. Obóz u podnóża Królowej Góry utworzono w X 1940 r. Obóz Truppenübungsplatz Heidelager Pustków znajdował się w obrębie wielkiego poligonu SS-Truppenübungsplatz Dębica. Ostatecznie składał się z trzech części: dla Żydów (X 1940 - VII 1944), jeńców radzieckich (X 1941- II 1942) i Polaków (IX 1941 - VII 1944). Początkowo osoby zmarłe z wycieńczenia, bądź rozstrzelane były chowane do masowych grobów. Po wybuchu epidemii czerwonki i tyfusu, zwłoki były palone w krematorium. 24 VIII 1944 r. pozostałych przy życiu więźniów ewakuowano do KL Auschwitz, gdzie mieli być zagazowani, ale ostatecznie przewieziono ich do różnych fabryk na terenie Górnego Śląska, a w I 1945 do obozów Mauthausen-Gusen. Po wyzwoleniu Rosjanie przetrzymywali na tym terenie więźniów niemieckich. Do dzisiaj zachowały się paleniska krematoryjne, pomieszczenia do przechowywania zwłok, oraz szczątki ofiar obozu. W ostatnich latach Dokonano renowacji komory śmierci, płyty krematoryjnej oraz wykonano zbiorową mogiłę. U podnóży Góry Śmierci znajduje się otwarte w zrekonstruowanych barakach Mini Muzeum oraz Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie Osiedlu.

Napis na tablicy w językach polskim, rosyjskim, angielskim i niemieckim: W OBOZACH/ PRACY PRZYMUSOWEJ/ W PUSTKOWIE/ W LATACH/ 1940 – 1944/ NIEMIECCY NAZIŚCI/ ZAMORDOWALI ŁĄCZNIE/ 15 000 WIĘŹNIÓW/ W TYM:/ 7500 ŻYDÓW/ 5000 RADZIECKICH/ JEŃCÓW WOJENNYCH/ 2500 POLAKÓW

Napis: GÓRA ŚMIERCI/ SS TRUPPENÜBUNGSPLATZ HEIDELAGER/ 1940-1944/ W listopadzie 1941 roku, z powodu epidemii tyfusu/ i czerwonki wśród więźniów, na szczycie „Góry Śmierci”/ (Królowej Góry) wybudowano palenisko kremacyjne służące/ do palenia zwłok zmarłych i zamordowanych więźniów./ Działalnością kremacyjną kierował SS Rottenführer Hans/ Hamann. W roku 2007 przewrócone podczas wichury/ drzewa, ukazały pozostałości po palenisku kremacyjnym/ w postaci resztek spopielonych kości, odsłaniając straszną/ przeszłość tego miejsca.

Napis: ZBIOROWA/ MOGIŁA/ OFIAR/ OBOZU/ PRZECHODNIU USZANUJ ICH PAMIĘĆ

Napis: W TYM MIEJSCU/ HITLEROWSCY/ BARBARZYŃCY SPALILI ZWŁOKI/ TYSIĘCY WIĘŹNIÓW/ WYMORDOWANYCH/ W OBOZIE/ PUSTKÓW/ PRZY ICH PROCHACH/ UCZCIJ PAMIĘĆ/ UMĘCZONYCH

Napis: W TEJ KOMORZE/ HITLEROWCY GROMADZILI/ CIAŁA ZMARŁYCH/ I POMORDOWANYCH WIĘŹNIÓW/ PRZEZNACZONYCH DO SPALENIA

Napis: ŚWIĘTEJ PAMIĘCI/ 2500 POLAKÓW/ OFIAR/ NIEMIECKIEGO OBOZU/ PRACY PRZYMUSOWEJ/ W PUSTKOWIE/ W LATACH 1942 – 1944

Napis: PAMIĘCI 7500 WIĘŹNIÓW ŻYDOWSKICH ZAMORDOWANYCH/ W OBOZIE PUSTKÓW PRZEZ NIEMCÓW W LATACH 1941-1944/ BŁOGOSŁAWIONEJ PAMIĘCI
IN MEMORY OF 7500 JEWISH PRISONERS IN CAMP PUSTKOW/ MURDERED BY THE GERMANS IN THE YEARS 1941-1944/ BLESSED BE THEIR MEMORY !

Ku czci pomordowanych na Górę Śmierci prowadzi „Droga Cierpienia”, na którą składa się 14 rzeźb w kształcie ludzkich rąk. Na cokole każdej rzeźby znajduje się płaskorzeźba opowiadająca o życiu w obozach koncentracyjnych, przy każdej jest również inskrypcja.

Napisy:

CISZA JEST CZASAMI/ NAJLEPSZĄ/ ODPOWIEDZIĄ/ /DALAJ LAMA XIV// SILENCE IS SOMETIMES/ THE BEST ANSWER

CIERPIENIE WYMAZUJE/ GRZECHY CZŁOWIEKA/ /TALMUD// ONE’S SUFFERING/ ERASES ONES SINS

W CISZY I UFNOŚCI/ LEŻY WASZA SIŁA/ /PROROK IZAJASZ// IN QUIETNESS AND/ IN TRUST SHALL BE/ YOUR STRENGHT

ŚWIAT JEST PEŁEN/ WIELKICH CIERPIEŃ/ I WIELKICH RADOŚCI/ /ROBERT ANTHONY/ SALVATORE// THE WORLD IS FULL/ OF BIG PAIN AND/ BIG JOY

DLA CIERPIĄCYCH/ NAJMNIEJSZA RADOŚĆ/ JEST WIELKIM/ SZCZĘŚCIEM/ /SOKRATES// FOR THOSE WHO SUFFER / THE SMALLEST JOY IS/ UTMOST HAPPINESS.

UMARŁYCH WIECZNOŚĆ/ DOTĄD TRWA, DOKĄD/ PAMIĘCIĄ SIĘ IM PŁACI/ /WISŁAWA SZYMBORSKA// THE DEAD ARE ETERNAL/ AS LONG AS ONE PEYS / THEM WITH MEMORY.

CIERPIENIE WYMAGA/ WIĘCEJ ODWAGI NIŻ/ ŚMIERĆ/ /NAPOLEON BONAPARTE// SUFFERING REQUIRES/ MORE COURAGE THAN/ DEATH.

DOBRZE JEST GDY ZNA/ SIĘ ZŁO./ /PUBLIUSZ KORNELIUSZ/ TACYT/ / IT IS GOOD TO KNOW/ EVIL

NIE OCZEKUJCIE NA/ SĄD OSTATECZNY – ON/ ODBYWA SIĘ CO DZIEŃ/ /ALBERT CAMUS// DO NOT WAIT FOR THE/ LAST JUDGMENT – IT/ TAKES PLACE EVERY DAY

PIEKŁO JEST NA ZIEMI./ JEST W KAŻDYM/ CZŁOWIEKU I KAŻDY Z NAS/ MOŻE STANĄĆ PRZED/ WEWNĘTRZNYM SĄDEM/ OSTATECZNYM, BY POTEM/ ZMARTWYCHWSTAĆ/ Z NIEGO INNYM, NOWYM/ CZŁOWIEKIEM/ /MARIA DĄBROWSKA// HELL IS ON EARTH, INSIDE/ EACH MEN, AND EACH OF/ US CAN STAND BEFOR THE/ INNER LAST JUDGMENT/ TO RAISE FROM THE DEAD/ AFTERWARDS AS/ ANOTHER MAN. A NEW MAN.

JESTEŚMY JEDNI DLA DRUGICH PIELGRZYMAMI,/ KTÓRZY RÓŻNYMI DROGAMI ZDĄŻAJĄ W TRUDZIE/ NA TO SAMO SPOTKANIE/ /ANTOINE DE SAINT-EXUPERY// WE ARE PILGRIMS FOR EACH OTHER SWEATING ALONG/ OUR DIFFERENT WAYS TO ARRIVE AT THE SAME MEETING.

ZWYCIĘŻAJCIE: NIENAWIŚĆ – MIŁOŚCIĄ/ NIEPRAWDĘ – PRAWDĄ, PRZEMOC – CIERPIENIEM./ /MAHATMA GANDHI// OVERCOME: HATE WITH LOVE, LIES WITH TRUTH/ AND VIOLENCE WITH SUFFERING

UZDRÓWCIE RANY/ PRZESZŁOŚCI MIŁOŚCIĄ./ NIECH WSPÓLNE/ CIERPIENIE NIE PROWADZI/ DO ROZŁAMU, ALE NIECH/ SPOWODUJE CUD/ POJEDNANIA/ /JAN PAWEŁ II// HEAL THE WOUNDS OF/ THE PAST WITH LOVE./ DO NOT LET THE / COMMON SUFFERING/ DIVIDE YOU BUT MAY IT/ MAKE WONDER/ RECONCILIATION/ INSTEAD

Na szczycie góry znajduje się odsłonięty w 1964 r. pomnik.

Napis: PAMIĘCI POMORDOWANYCH/ PRZEZ HITLEROWCÓW/ W OBOZIE ZAGŁADY PUSTKÓW/ W LATACH 1940 – 1944/ W 25 ROCZNICĘ NAJAZDU HITLEROWSKIEGO/ W ROKU 20 – LECIA PRL/ SPOŁECZEŃSTWO POWIATU DĘBICKIEGO

Napis: TEREN OBOZU ZAGŁADY W PUSTKOWIE/ OBÓZ ZLOKALIZOWANY ZOSTAŁ NA TERENACH PRZEKAZANYCH DO/ WŁADANIA FORMACJOM SS OBEJMUJĄCYCH OBSZAR MIĘDZY BRZEŹNICĄ,/ MIELCEM, KOLBUSZOWĄ I OSTROWEM./ OBSZAR TEN NOSIŁ NAZWĘ SS TRUPPENÜBUNGSPLATZ HEIDELAGER/ PUSTKÓW. NA TERENIE TYM W MIEJSCOWOŚCI BLIZNA ZNAJDOWAŁY SIĘ/ MIĘDZY INNYMI WYRZUTNIE DLA POCISKÓW V1, V2./ W 1940 ROKU ZORGANIZOWANO W PUSTKOWIE OBÓZ NAJPIERW DLA/ JEŃCÓW BELGIJSKICH I ROBOTNIKÓW ŻYDOWSKICH. MIEŚCIŁ SIĘ ON OBOK/ STACJI KOLEJOWEJ KOCHANÓWKA. /W PAŹDZIERNIKU 1941 ROKU ZAŁOŻONO OBÓZ W ODLEGŁOŚCI 2 KM OD/ STACJI U PODNÓŻA TZW. KRÓLOWEJ GÓRY DLA JEŃCÓW RADZIECKICH,/ POLAKÓW I ŻYDÓW./ OBÓZ ŻYDOWSKI ISTNIAŁ W PUSTKOWIE OD ROKU 1940 DO 23 LIPCA/ 1944 R., OBÓZ JEŃCÓW RADZIECKICH OD PAŹDZIERNIKA 1941 DO LUTEGO 1942 R./ OBÓZ KARNY DLA POLAKÓW OD WRZEŚNIA 1941 DO 22 LIPCA 1944 R./ OGÓŁEM W OBOZACH TYCH ZGINĘŁO OKOŁO 15 TYSIĘCY LUDZI W TYM/ OKOŁO 7 TYSIĘCY ŻYDÓW, 5 TYSIĘCY JEŃCÓW RADZIEKCICH I OKOŁO/ 3000 POLAKÓW./ OBÓZ DOSTARCZAĆ MIAŁ BEZPŁATNEJ SIŁY ROBOCZEJ DO BUDOWY/ URZĄDZEŃ WOJSKOWYCH NA POLIGONIE, SIAĆ GROZĘ I PRZERAŻENIE ORAZ/ PARALIŻOWAĆ WALKĘ NARODOWO – WYZWOLEŃCZĄ POLAKÓW./ W CHWILI ZBLIŻANIA SIĘ ARMII CZERWONEJ W LIPCU 1944 R./ POZOSTAŁYCH PRZY ŻYCIU WIĘŹNIÓW EWAKUOWANO DO OBOZÓW W/ NIEMCZECH DO RAVENSBRÜCK I ORANIENBURGA./ W WALKACH O WYZWOLENIE SILNIE UMOCNIONEGO PUSTKOWA/ W DNIACH 20 – 22 SIERPNIA 1944 R ZGINĘŁO PONAD TYSIĄC ŻOŁNIERZY / RADZIECKICH, KTÓRYCH PROCHY SPOCZYWAJĄ OBECNIE NA CMENTARZU/ WOJSKOWYM KOŁO ZAKŁADÓW TWORZYW SZTUCZNYCH./ POMNIK KU CZCI POMORDOWANYCH WZNIOSŁO SPOŁECZEŃSTWO/ POWIATU Z OKAZJI 20-LECIA WYZWOLENIA PUSTKOWA.

Muzeum

Źródło:

https://ugdebica.pl/dla-turysty/warto-zobaczyc/gora-smierci
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pustk%C3%B3w_(ob%C3%B3z)