Przysietnica - pomnik grunwaldzki

Szczegóły: Utworzono: poniedziałek, 12, czerwiec 2017 15:41; Poprawiono: poniedziałek, 12, czerwiec 2017 15:43; Opublikowano: poniedziałek, 12, czerwiec 2017 15:41; Odsłony: 2463

Przysietnica - pomnik grunwaldzki

Położenie: Brzozów, gmina Brzozów, powiat brzozowski, województwo podkarpackie.
Przy Placu Grunwaldzkim

Projektant: Adam Zarych

Rok: 26 IX 1993

Tekst na tablicy informacyjnej: Pomnik został ufundowany z inicjatywy kół Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Brzozowie oraz Krośnie według projektu artysty metaloplastyka z Bliznego Adama Zarycha. Został odsłonięty 26 września 1993 przez córkę uczestnika akcji Zofię Kurowską i poświęcony przez byłego proboszcza parafii w Przysietnicy ks. Pawła Komborskiego. Potyczka na drodze pomiędzy Przysietnicą a Rudawcem 26 czerwca 1943 r. ok. godz. 11.30 była jednym z dramatycznych epizodów walki dywersyjnej Armii Krajowej na Podkarpaciu. Wracająca z akcji likwidacji konfidenta w Sanoku grupa dywersyjna (w składzie Zenon Sobota pseud. "Korczak", Franciszek Płonka pseud. "Kubacki", Władysław Michalski pseud. "Orlik", Józef Kurowski pseud. "Klon" i Jan Wilkowski pseud. "Jurand") w trakcie usuwania awarii samochodu została zaskoczona przez kilkudziesięciu policjantów niemieckich i granatowych. Wydarzenie to opisał Jan Olejko: Awaria koła sprawiła, że należało założyć koło zapasowe. "Korczak" wystawił ubezpieczenie. "Orlik" patrolował drogę w kierunku Przysietnicy, sam zaś patrzył w stronę Izdebek. "Kubacki" odpoczywał w samochodzie. "Klon" i "Jurand" zajęci byli zmianą koła. Nagle pojawiły się furmanki z policją niemiecką (schupo). Dowódca konwoju zatrzymał cały transport i zmierzał w kierunku samochodu. Wydał polecenie okazania dokumentów. "Korczak" zamiast dokumentów wyjął pistolet i strzelił Niemcowi prosto w pierś. Ogień otworzyli pozostali członkowie grupy bojowo-rozpoznawczej. Wywiązała się strzelanina, w trakcie której "Kubacki" zginął na miejscu. Ciężko rannego "Orlika" pochwycono i podczas przesłuchania zakatowano. "Jurand" i "Klon" po powrocie do Łężan prawdopodobnie na skutek zdrady zostali ujęci przez gestapo, po przesłuchaniu rozstrzelani w Warzycach. Uratował się "Korczak". Uniknął kul i całą akcję obserwował ukryty opodal w przepuście (na mostku) nad potokiem. [...] Przewaga wroga była przygniatająca. W forszpanie brało udział ponad 30 furmanek, na każdej furmance było po czterech schupowców albo granatowych policjantów. [...] Zaskoczona grupa dywersyjna nie miała najmniejszych szans na nawiązanie walki.

Napis na górnej tablicy: PAMIĘCI POTOMNYM/ W TYM MIEJSCU W CZERWCU/ 1943 R. PIĘCIU ŻOŁNIERZY/ KROŚNIEŃSKIEGO ODDZIAŁU/ DYWERSYJNEGO ARMII/ KRAJOWEJ STOCZYŁO/ PRZYPADKOWĄ POTYCZKĘ/ Z NIEMIECKĄ POLICJĄ/ W NIERÓWNYM STARCIU/ ZGINĄŁ NA MIEJSCU KPT/ FRANCISZEK PŁONKA PS./ "KUBACKI" CIĘŻKO RANNEGO/ WŁADYSŁAWA MICHALSKIE/ GO PS. "ORLIK" ZAKATOWAŁO/ GESTAPO JAN WILKOWSKI/ PS. "JURAND" I JÓZEF/ KUROWSKI PS. "KLON"/ ZOSTALI UJĘCI/ I ROZSTRZELANI/ W WARZYCACH/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI 1993 R.

Napis na dolnej tablicy: ŻOŁNIERZOM ARMII KRAJOWEJ/ PLACÓWKI ZWZ PRZYSIETNICA/ JEJ DOWÓDCY STANISŁAWOWI HLIWIE ROZSTRZELANEMU/ W OŚWIĘCIMIU ORAZ ZMARŁYM W OBOZACH/ Z WYCIEŃCZENIA FRANCISZKOWI BRAJEWSKIEMU/ I KAROLOWI HLIWIE W PIĘĆDZIESIĄTĄ ROCZNICĘ/ ICH ARESZTOWANIA PRZEZ GESTAPO/ TABLICĘ TĘ WYSTAWIŁO SPOŁECZEŃSTWO/ PRZYSIETNICY 1993 R